domenica 25 ottobre 2015

Proite t' amo “Orune in artu collocadu” foto di Silvestra Pittalis

Lussorio Cambiganu
“Orune in artu collocadu”
Dae Marreri a punt’ e sant’ Andria
Gai poeta t’at pint’ e famadu
In manera pius forte de sa mia
Cucureteti dae subra t’at tancadu
‘ue Silvestra faghet fotografia
Cantu .. ses tosta pro ti poder gosare
Tantu ses modde .. che mama de amare







Proite t’ amo..?


Sas criaduras a  sa prima abbelta de ojos isperian  e chilcan  sa  lughe e su logu dae inue naschet sa vena sua.  Gai e totu  mi so’ semper isperiadu in tundu.. pro cumprendere  cale fit  su cuzzolu chi menzus mi podiat dare  sa mirada a sa vida e a sos misterios chi l’ ammantuan comente una sienda tota de iscoberrer.   

Pro cussu sos ammentos curren finas a sos primos annos de su sessanta.. cando istaìo  meravitzadu a donzi  novidade chi si mi presentaiat e chilcaìo de  cumprendere   su  disconnotu e sas rejones de su  esistere.   

Sos contos de foghile (tando lu fint abberu)  su sero a dainnanti de sa ziminea.. sun cussos chi pius m’ ant frommadu  su tratu e sa fantasia.  Autore et attrice est ‘istada  sa pessona chi pius amus in cussideru e  chi amus pessadu esser  sa ‘uca de sa veriade.. “ sa mama”.

‘Sende orunesa  e faeddende s’ orunesu..   nde cumbenit chi  sos contos  non torraian  a sa realidade chi fio iscobelzende: dae su faeddu divesciu apuntu.. a sos  usos  .. sas maneras   e  sos cussideros  divescios dae cussos de sa idda mia… Patada.

Dae semper apo  bividu comente un fizu in chilca de  sa mama naturale.. in cantu.. finas si mi  cussideraio  patadesu .. m’est sempre istadu presente su  penseri  de  coglire  sutzu dae s’ atera raighina.. mancari pius  agra e atesu  ma  propiu pro cussu  disizada.

Ammento  maigantas paristorias.. fabulas o contos reales chi mi muntenian incantadu e meda mitos  creados tando..m’ adduran  ‘alu:   Intantu su cantu a tenore.. chi  apo semper amadu.. propiu ca l’ intendìo in sas festas de su Cossolu e de su Galminu.. poi sos coetes chi tando idìo solu in Orune. Su bellu grabbu e s’affetu de parentes e connoschentes chi  cando m’ idian passare in via Piave(sa garrera de mannedda)..totu mi sorridian a mi giamaian pro mi carignare e mi dare impoltu (cussu chi animat sas criaduras e los faghet intenner in domo issoro). Ammento a Valeria.. una femina manna (siat de carena che edade.. nessi mi pariat diai).. sempre a boghes  .. ma cando passaio eo diventaiat  una muntagna de calore et affetu e mi donaiat calchi licantzìa.  De sos cumpanzeddos de tando no apo ammentu nodìdu.. ma solu biculos temporales et  immagines  anneuladas.. però  mi restat su sabore divesciu chi aiant sos giogos e  su  modu de fagher issoro.

Sos parentes fin  maigantos.. e  los visitaio totu cantos e  totu mi cumprian e  sas feminas mi naraian “coro ‘e mama.. Deus ti beneicat”.. sos mascios su sero a  sa recuida dae su coile .. mi contaian de issos e mi ‘ogaian a giru. In sos zilleris (unu fatu ‘e s’ ateru in su cursu) sempre pienos  e sa zente mi pariat allegra e cantaiat a tenores intro e fora.  Apo imparadu sa boghe longa e su cantu de su pastore a ses annos.. e dae tando.. cando capitat de fagher sa boghe..  in cale si siat tenore de ‘onzi bidda los canto sempre.

Nonna (mannedda) Grascia.. fit  una femina de pascescia chena limites .. ‘atia dae pagu pustis de sa gherra. Nonnu (Lullu – Lussorio a isse so’ pesadu  aiat fatu totu sas gherras  de su seculu passadu  cumpresas cussas in Libia e in Ispagna.. ) ma pagu isco .. ca pagu nd’ apo intesu faeddare.. si non chi fit un’ omine bene piazzadu de carena e  creo  de maneras gentiles.  De pius  intendìo zitare  sos frades de nonna .. moltos ambos in sa prima gherra .. Antoni e mescamente Andria Chessa.. unoradu chin sa medaglia a sa memoria.
Zidda..Chessa..Contena..Pala.. fin sos sambenados pius a notu  e sempre  dae tando in sa vida mia..onzi  ‘olta chi apo intesu o legidu unu de custos.. so torradu  a sos ammentos de tando.

Sos irrocos orunesos  dian cherrer unu libberu mannu pro los  elencare e nde faeddare.. fit  sas manera  dialetica comuna finas de sa zente  fidele a sa cheja.  Mi apo sempre preguntadu si abberu lis bessiat dae s’  anima o puru si fint bessidas  intesas  e nadas chena  las pessare o nessi chena las disizare.

M’ est  bene presente su viagiu in machina dae ‘idda.. si passaiat in Osidda (s’ istradone istrintu e biancu impoddinadu ‘e piore).. e sighiat  in sas culvas de sas serras de ‘Uddusò e de Biti..  cando a s’ispessada dae altu  su panorama de Orune mi daiat  semper una  emoscione rinnovada.

Accò.. proite amo at Orune.. e proite Orune devet essere solu amada.. ca est unica in su genere sou.. comente unu leone  non si podet pretendere chi siat masedu e chena criniera. Est bellu comente est:  fera areste e selvagia.. chi gherrat pro difendere su tzene sou e  sa domo sua.. e sas leonessas sunt capatzes de si fagher bochire  pro difendere su terrinu issoro e mescamente sa tzenia. Pro totu custu et ateru   lu muntenzo in sa calura de su coro.. ischende de non essere  frutu sou .. ma  sempre apo nadu de aer leadu  sabores e nuscos suos. Tantu est beru chi apo iscobeltu dae pagu.. chi in Casteddu una pessona aculzu a mie at postu in sa rubrica telefonica de su cell.. “Rino Orune”.. pro mi  seberare dae ateros rinos in rubrica.






Nessun commento:

Posta un commento